Ontwikkeling
Rond de 11e maand van de zwangerschap is de TLR aanwezig. De TLR is een buig- en strekreflex die de baby helpt om te bewegen in de baarmoeder. Het buigen zorgt voor een prettige (foetus)houding in de baarmoeder en het strekken helpt bij het geboren worden. De reflex is na de geboorte tot ongeveer de 4e maand actief.
De TLR wordt actief door verandering van de hoofdpositie ten opzichte van de middellijn van het lichaam. De tonische labyrint reflex is ontworpen om de baby te laten wennen aan de zwaartekracht en om grip te krijgen op de spierspanning. De coördinatie en balans wordt hier ontwikkeld. Van hier uit ontstaat ontspanning in het lichaam.
Effect
Wanneer de TLR later nog actief is veroorzaakt dit problemen met de balans en spierkracht verdeling in het lichaam (hypotonie/hypertonie). Het bewegen van het hoofd heeft invloed op de spierspanning, waardoor ook het evenwichtscentrum in de war raakt. Hierdoor wordt naast het focussen met de ogen ook het ruimtelijk inzicht en richtingsgevoel bemoeilijkt. Het inschatten van diepte, snelheid en afstand zorgt dan ook voor uitdagingen. Het onderscheiden van boven, onder, links, rechts, voor en achter gaat moeizaam. Soms uit zich dat in het schrijven in spiegelbeeld. Daarnaast wordt door het gebrek aan oriëntatie vermogen en het ontbreken van een referentiepunt ‘tijd’ een loos begrip. Op tijd komen of iets af hebben binnen de gestelde tijd kost dan ook veel moeite. Dit is eigenlijk de basis die later nodig is bij organiseren en plannen, ruimtelijk inzicht (rekenen/wiskunde) en (begrijpend)lezen.
Wanneer de TLR actief is probeert het lichaam zijn behoefte om balans te vinden te compenseren. Hierdoor kan er verstarring ontstaan waardoor er rugklachten en spierkramp ontstaan. Ook kunnen afvalstoffen moeilijk afgevoerd worden en kan er sprake zijn van veel vermoeidheid door de inspanning die het lichaam moet leveren. Bij een actieve TLR zijn de nekspieren niet sterk ontwikkeld. Dit kan het gevoel geven dat het hoofd ‘los aan de romp zit’. Dit gevoel kan zorgen voor extreme angsten, zonder aanwijsbare reden. Je ziet dit ook vaak terug in ‘hangend’ zitten op een stoel of het ondersteunen van het hoofd. Dit komt dus niet door ongeïnteresseerdheid, maar omdat de spieren niet sterk genoeg zijn om het hoofd te dragen. Ook gymmen, sporten en van het (school)bord overschrijven is een uitdaging wanneer je lichaam op elke verandering van je hoofdpositie reageert. De behoefte om te bewegen, wiebelen en friemelen zorgt ervoor dat het moeilijk is om te focussen en te concentreren.
Kenmerken van een nog actieve Tonische Labyrint reflex:
• Slecht kunnen focussen met de ogen, moeite overschrijven schoolbord
• Hoogtevrees & wagenziekte
• Moeite met zwemmen
• Een hekel hebben aan of moeite met sporten, zwakke balvaardigheid
• (Doods-)angsten
• Slechte (zit-)houding.
• Rugklachten door verkramping of verstarring
• Veelvuldig op de tenen of de voorvoet lopen en staan
• Problemen met balans en coördinatie
• Gebrek aan richtingsgevoel en moeite met inschatten van afstand, diepte en snelheid
• Slecht tijdsbesef, veelvuldig te laat komen, moeite met nakomen van tijdafspraken
• Moeite met organisatie
• Zittend studeren of lezen lastig
• Vermoeidheid bij lezen
• Moeite met rekenen
• Moeite met “rijtjes”
• Moeite met meerdere instructies volgen